Obyczajowy 1986

Akcja filmu rozgrywa się na pograniczu polsko niemieckim w burzliwym okresie pierwszej połowy XX wieku. Książę Hans Fridrich von Teuss próbuje utrzymać rodzinną fortunę w warunkach doniosłych i dramatycznych zmian historycznych. Jego dorośli synowie wybierają różne drogi życiowe, a ich wybory odciskają piętno na losach rodziny. Najstarszy Franzel związuje się z niemieckimi faszystami, podczas gdy średni Conrad przyszłość rodu chciałby wiązać z Polską. Najmłodszy Bolko bardziej zainteresowany jest używaniem życia niż politycznymi rozgrywkami. Jego romans z macochą, ostatnią żoną księcia nieoczekiwanie będzie miał wpływ na losy rodu...

Nie jest łatwo powrócić do normalnego życia po czterech latach pobytu w więzieniu. Doświadcza tego główny bohater filmu dwudziestotrzyletni Janusz Fonfara. Chłopak powraca do rodzinnego domu, liczy na pomoc, tymczasem ojciec nie chce go znać a dziewczyna go opuściła. Rozgoryczony, poprzez więzienne znajomości, ląduje w środowisku przestępczym. Wspólnie z Małym planuje serię napadów na sklepy "Peweksu", giną niewinni ludzie...

W „Metalpolu” trwa strajk. Noc z 12 na 13 grudnia 1981 – wprowadzenie stanu wojennego. Doradca zakładowej Solidarności zostaje internowany. Łamistrajk Szostak, którego kilka tygodni wcześniej wywieziono na taczkach, chce wrócić do pracy. Nie zostaje wpuszczony na teren zakładu. Wnuk Szostaka zostaje aresztowany za działalność w nielegalnej organizacji… Po interwencji u komisarza wojskowego Karol Szostak wraca do pracy. Postanawia przejść na emeryturę…

Kiedy Lutek Danielak stracił intratną posadę w telewizji, założył spółkę z bratem i zajął się handlem wyrobami ze skóry… Człowiek estrady chwyta okazję i dawnymi sposobami podąża do celu. Nieobce są mu szantaż i donosicielstwo. To ten sam Danielak – wodzirej, dla którego każda droga do osiągnięcia celu jest dobra. Cel uświęca środki…

Jurek młody rybak z wybrzeża pragnie życia w dobrobycie i luksusie, czego nie może mu zapewnić praca na kutrze. Postanawia wykorzystać swój urok osobisty i pomysłowość… Wkrótce dochodzi do perfekcji w sztuce uwodzenia naiwnych dziewczyn. Kiedy zyskuje ich zaufanie, perfidnie okrada z pieniędzy i kosztowności. Pokrzywdzone z poczucia wstydu i śmieszności nie zgłaszają popełnionych przestępstw, tym bardziej, że często same dobrowolnie oddają oszustowi posiadane dobra.

Dziewiętnastoletnia Zosia (Urszula Kowalska) po ucieczce z domu trafia na Wybrzeże. Nie mając pomysłu na dalsze życie związuje się z miejscowym chłopakiem, Kostkiem (Andrzej Krucz). Szybko się jednak okazuje, że nie jest to czarujący - jak na pierwszej randce - człowiek, a wręcz przeciwnie, szefuje lokalnym przestępcom. Wciąga dziewczynę w proceder okradania pijanych mężczyzn, w dodatku daje się złapać i trafia do aresztu. Zrozpaczona dziewczyna przypadkiem spotyka jedną ze swych ofiar, oficera marynarki handlowej, Stefana (Robert Inglot), który próbuje jej jakoś pomóc wyjść na prostą. Ale czy sam potrafi pozbyć się podejrzeń w stosunku do Zosi i uwierzy w jej całkowitą przemianę?

Wielodzietna rodzina Borejków musi przejść trudną próbę. Mama zostaje w wieczór sylwestrowy zabrana do szpitala, tata i jego cztery córki muszą sobie jakoś z tym poradzić. Jedna z córek, Ida, jednocześnie prowadzi doświadczenie społeczne: zakłada grupę ESD (Eksperymentalnych Sygnałów Dobra) w celu uszczęśliwiania ludzkości.

Rok 1982, stan wojenny. Dziennikarz Marek zostaje zwolniony z pracy. Nie bardzo wiedząc co ze sobą zrobić, wstępuje do gangu przemytników. Po jakimś czasie postanawia wszystko opisać i wysłać tekst do gazety. Zostaje on opublikowany pod pseudonimem.

Nad Niemnem niesie ze sobą klimat uspokojenia, pojednania i optymizmu, obraz harmonii urokliwego świata a'la Chełmoński, daje chwile zapomnienia i wzruszenia. Twórcy zawierzyli całkowicie Orzeszkowej, zachowując strukturę narracyjną powieści, a nawet dialogi i drobne szczegóły. Scenarzysta Kazimierz Radowicz wykonał iście benedyktyńską pracę, chcąc ukazać na ekranie możliwie wiele powieściowej fabuły, choć, oczywiście, wątek miłości Justyny i Jana wysunął się na plan pierwszy.

Dwóch milicjantów - Karlik i Lucek - patroluje katowickie ulice. Telewizja właśnie emituje "Grzeszny żywot Franciszka Buły". Zajęci filmem pozwalają na ucieczkę włamywaczom. W ramach kary zostają zwolnienie ze służby. Postanawiają naśladować bohaterów filmowych i tworzą własną trupę folklorystyczną.