Filmy relacja mężczyzna-kobieta, film czarno-biały, lata 40.

Ostatni dzień wojny. Poranek pierwszego dnia pokoju. Pokazać tej szczególnej nocy losy młodego człowieka uwikłanego w okupacyjną przeszłość, zmęczonego bohaterstwem, przeczuwającego inne, lepsze życie. Cóż to za piękny temat do filmu. Tej szczególnej nocy spotyka się przeszłość z przyszłością - i zasiada do jednego stołu. Przy akompaniamencie tang i fokstrotów bohater filmu, Maciek Chełmicki, szuka odpowiedzi, jak żyć dalej - jak zrzucić dławiący bagaż przeszłości, rozwiązuje odwieczny dylemat żołnierza. Słuchać czy myśleć. A jednak Maciek zabije...

Jest wiosna 1945 roku, w starym zamku, gdzieś na późniejszych ziemiach zachodnich, urządza sobie kryjówkę niemiecki generał, uciekający przed nacierającą armią radziecką. Nie wie, że parę metrów pod jego stopami, na straży zgromadzonych w piwnicy beczek z winem, czuwa czerwonoarmistka, Marusia. Do tej samej warowni przypadkowo trafia również polski żołnierz – szeregowy Orzeszko, uważany przez kolegów z oddziału za nieuleczalny przypadek ciamajdy i pechowca.

Warszawa, październik 1944 roku. Kapitulują ostatnie oddziały powstańcze. Gubernator Dystryktu Warszawskiego Ludwig Fischer otrzymuje rozkaz zrównania miasta z ziemią. Niemcy wysadzają w powietrze kolejne budynki, zamieniając Warszawę w gigantyczne rumowisko. Ludność cywila opuszcza masowo stolicę. Młody powstaniec ANDRZEJ (Igor Śmiałowski) dostaje rozkaz pozostania w mieście… Wkrótce odbiera pierwszy rozkaz. Ma ukryć radzieckiego skoczka spadochronowego radiotelegrafistę. Pod osłoną nocy – wraz z Jankiem i Julkiem – umieszcza Rosjanina w ruinach getta. Tymczasem na terenie getta ma swoją kryjówkę PIOTR RAFALSKI (Jan Kurnakowicz). Wraz z przygarniętym bezpańskim owczarkiem przemierza codziennie ulice w poszukiwaniu wody i pożywienia. Jest świadkiem egzekucji ukrywających się Żydów. Pewnego dnia Piotr przynosi do swej kryjówki ranną dziewczynę o imieniu Krystyna. Udaje mu się usunąć kulę z rany, co ratuje dziewczynie życie. Tymczasem radziecki spadochroniarz przesyła drogą radiową wiadomości o ruchach wojsk niemieckich. Otoczony przez Niemców skierowuje ogień radzieckiej artylerii na siebie i ginie. Pewnego dnia w kryjówce Piotra dochodzi do spotkania Andrzeja i Krystyny. Oboje przedostają się przez Wisłę na praską stronę. Piotr pozostaje w ruinach. Nadchodzi styczeń 1945 roku. Piotr dostrzega Andrzeja i Krystynę w kolumnie Wojska Polskiego wkraczającego do stolicy.

Powstanie warszawskie w czasie drugiej wojny światowej. Wśród niewinnych ofiar powstania są mieszkańcy zbombardowanej kamienicy, którzy zostają uwięzieni pod gruzami. Liczą na pomoc powstańców – nadaremnie, muszą liczyć tylko na siebie…

Ranek 13 lutego 1945 roku. PIOTR (Andrzej Łapicki), polski więzień obozu koncentracyjnego, ucieka z transportu ewakuacyjnego przejeżdżającego przez Drezno. Piotr zna to miasto – bywał tu przed wojną, kiedy studiował sztukę. Obecnie w Dreźnie panuje nieopisany chaos spowodowany ofensywą nadciągającej Armii Radzieckiej. Piotr trafia pod konspiracyjny adres, lecz nie otrzymuje tam pomocy... Nie mogąc znaleźć schronienia, tuła się po ulicach i przypatruje ludziom. Wielkie wrażenie robi na nim młoda Niemka, której towarzyszy oficer SS. Tymczasem wieczorem zaczyna się nalot samolotów RAF-u. Piotrowi udaje się dostać do schronu. Samoloty zrzucają tysiące bomb zapalających. Śródmieście Drezna płonie. Zniszczona zostaje drezdeńska starówka i centrum handlowe. Piotr przenosi się do mieszkania pewnego niemieckiego profesora. Po północy rozpoczyna się nalot dywanowy. Płonące budynki zostają doszczętnie zburzone. Uciekając przed bombami i pożogą, Piotr usiłuje wraz z tłumem oszalałych z przerażenia mieszkańców wydostać się z miasta. Spotyka młodą Niemkę, której wcześniej towarzyszył SS-man. Dziewczyna – ma na imię Magda – prosi go o pomoc w ucieczce. Wspólnie spędzają resztę tej tragicznej nocy, wędrując przez spustoszone przez bomby Drezno. W końcu oboje przeprawiają się przez Łabę na drugi brzeg miasta, wolny od pożarów. Tam patrole SS rozdzielają Niemców od obcokrajowców...

Akcja filmu toczy się w 1944 roku, w okolicach Lublina. W odradzającej się Armii Wojska Polskiego, znaleźli się porucznik Kolski (Marek Perepeczko) i partyzant-akowiec podporucznik Olewicz (Daniel Olbrychski). W nowym wojsku służą żołnierze popierający nowe władze i tacy, którzy mają poważne wątpliwości… Ze w względu na sytuację polityczną byli akowcy wolą nie ujawniać swojej przeszłości, atmosferę niepewności pogłębiają coraz częstsze aresztowania i oskarżenia żołnierzy Armii Krajowej. Na polu bitwy jednak, walczą ramię w ramię…

Kapitan Stefan Janotta jest teraz pilotem cywilnym, ale w czasie II wojny światowej brał udział w niejednej bitwie powietrznej. Wspomina swój pierwszy powojenny lot, kiedy to zawiózł do Paryża ambasadora z ważną misją – walizką pełną rąbanki. W rejsie powrotnym przemycił do kraju piękną dziewczynę, którą poznał w Paryżu…

Rok 1945. Żołnierze I Dywizji Pancernej generała Maczka marzą o zbrojnym powrocie do Polski. Tymczasem środowisko oficerskie nie ma konkretnego planu działania, a także dalszych planów co do losów Polski. Chorąży Zientara tuż przed śmiercią oddaje swoje wszystkie oszczędności porucznikowi Włodarczykowi, który ma spełnić ostatnią wolę umierającego. Ma to być wybudowanie szkoły w jego rodzinnej wiosce.

Akcja filmu rozgrywa się tuż po zakończeniu drugiej wojny światowej. Zdemobilizowana kompania żeńska, pod komendą pięknej pani porucznik Krystyny, nie zdejmuje jednak mundurów. Osiadają całą grupą w opuszczonym dworku ziemskim na Ziemiach Odzyskanych. Zaczynają od odbudowy zniszczonego gospodarstwa, składają „śluby panieńskie” (żadnych romansów z mężczyznami) oraz wprowadzają rygor wojskowy. Wszystko pięknie i ładnie… ale do czasu, kiedy ich istnienie odkryją zdemobilizowani żołnierze, stacjonujący w pobliskim miasteczku.