Filmy polityka, tragedia, film czarno-biały

Akcja filmu toczy się w 1944 roku, w okolicach Lublina. W odradzającej się Armii Wojska Polskiego, znaleźli się porucznik Kolski (Marek Perepeczko) i partyzant-akowiec podporucznik Olewicz (Daniel Olbrychski). W nowym wojsku służą żołnierze popierający nowe władze i tacy, którzy mają poważne wątpliwości… Ze w względu na sytuację polityczną byli akowcy wolą nie ujawniać swojej przeszłości, atmosferę niepewności pogłębiają coraz częstsze aresztowania i oskarżenia żołnierzy Armii Krajowej. Na polu bitwy jednak, walczą ramię w ramię…

Autorem powieści „Rzeczywistość”, która stała się kanwą scenariusza, jest Jerzy Putrament. Rok 1937. Toczy się proces wileńskich komunistów. Jeden z nich to Julek Szulc współpracownik pisma „Rzeczywistość”. Policja próbuje wykorzystać jego zeznania przeciwko pozostałym oskarżonym. Proces kończy się pomyślnie dla oskarżonych, a władze zostają skompromitowane. Czy na tym policja zaprzestanie nękania współpracownika „Rzeczywistości”?

Na wyzwolonych spod okupanta ziemiach wschodnich powstaje zalążek polskiej władzy. Dzielny sierżant Otryna, w prowincjonalnym miasteczku na Lubelszczyźnie, zostaje komendantem posterunku milicji. Nie jest mu łatwo wprowadzić nowy ład i porządek w mieście. Ponadto musi walczyć z bandą NSZ.